Với quan điểm không gian công cộng với các công trình tiện ích là một thành phần quan trọng của đô thị, cùng với việc thực hiện chỉ đạo của Chính phủ thông qua Nghị định số 38/2010/NĐ-CP, về quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan đô thị, việc lập thiết kế điển hình các công trình tiện ích đô thị (nhà vệ sinh công cộng, trạm dừng xe buýt, điểm đặt máy ATM), Viện Kiến trúc quốc gia đã có những thiết kế điển hình về công trình tiện ích đô thị.
Thực trạng thường thấy tại các đô thị hiện nay là việc bố trí các công trình tiện ích trong các không gian công cộng chưa có sự nghiên cứu từ tổng thể và mối liên hệ với các khu vực xung quanh; chưa được chú trọng về mặt thiết kế, cũng như khả năng tiếp cận, do đó không thuận tiện và thân thiện với người sử dụng. Điều này dẫn đến hạn chế việc phát huy được tối đa tiềm năng và tác dụng của nó đối với hạ tầng đô thị, đôi khi bị quá tải hay lãng phí do ít được sử dụng. Trước tình hình đó, Viện Kiến trúc quốc gia đã đưa ra 3 thiết kế điển hình về công trình tiện ích đô thị.
Một trong 7 mẫu thiết kế về điểm dừng xe bus
Về thiết kế về điểm dừng xe bus: Tuỳ theo đặc điểm, tính chất cũng như khả năng tài chính của từng đô thị mà sẽ có những loại hình vận tài hành khách công cộng khác nhau được phát triển đồng thời hay có chọn lọc. Với những hạn chế về nhiều mặt, Hà Nội hiện nay vẫn đang tạm ” hài lòng ” với hoại hình vận tải hành khách công cộng có sức chứa lớn nhất là xe bus. Xe bus Hà Nội đã có những sự phát triển không ngừng cả về số lượng cũng như chất lượng trong thời gian trở lại đây nhưng vẫn chưa thực sự đủ khả năng đáp ứng nhu cầu đi lại của thị dân vì vậy Viện Kiến trúc quốc gia đã đưa ra 7 mẫu thiết kế với một số giải pháp xây dựng điểm dừng xe bus có nhà chờ tập trung vào các đề xuất mới như sau:
Kết hợp điểm dừng xe bus có nhà chờ với các tiện ích khác trong khu đô thị như: Tích hợp dịch vụ bán sách báo, tạp chí ấn phẩm, cửa hàng bán đồ ăn nhanh, cafe take away… Tích hợp điểm dừng xe bus có nhà chờ với công trình nhà vệ sinh công cộng (wc ngầm, bán ngầm); kết hợp với dịch vụ ATM; đặc biệt tích hợp với dịch vụ quảng cáo ngoài trời là kênh tiếp cận khách hàng hiệu quả nhất, tích cực nhất; tích hợp điểm dừng xe bus có nhà chờ với công trình công cộng như trạm dừng nghỉ… Trong nhà chờ xe bus phải niêm yết đầy đủ các thông tin về các tuyến xe bus: Số hiệu tuyến, tên tuyến, lộ trình tuyến, tần suất xe chạy, thời gian hoạt động trong ngày của tuyến, số điện thoại liên hệ.
Mẫu nhà vệ sinh công cộng bán ngầm, một trong 5 thiết kế nhà về sinh công cộng mẫu.
Về thiết kế nhà vệ sinh công cộng: Để cải thiện chất lượng cuộc sống đô thị ngoài việc nâng cao các điều kiện ăn, ở thì cũng không thể quên việc xây dựng mới và cải thiện các nhà vệ sinh công cộng đã có tạo điều kiện để người dân thể hiện lối sống văn minh, lịch sự. Tuy nhiên, không phải cư dân nào cũng có điều kiện tiếp cận được với nhà vệ sinh công cộng để chứng tỏ sự văn minh của mình, bởi trên địa bàn thành phố còn thiếu nhà vệ sinh công cộng và không ít người dân còn e ngại khi bước chân vào một nhà vệ sinh công cộng chưa thực hợp vệ sinh môi trường. Vì vậy Viện Kiến trúc quốc gia đã đưa ra 5 mẫu thiết kế phù hợp với 5 vị trí khác nhau như: Khu phố đi bộ; khu vui chơi giải trí; công viên, hồ điều hòa; các tuyến đi bộ trong khu đô thị; tích hợp vào trạm dừng nghỉ đường bộ.
Cùng với đó phải phù hợp với đặc điểm cảnh quan, môi trường... Bố trí một phần diện tích hợp lý để quảng cáo khi thực hiện đầu tư bằng hình thức xã hội hóa; thu hút người sử dụng, đáp ứng nhu cầu và thân thiện với môi trường, bảo đảm thông thoáng, sạch sẽ và đủ ánh sang; nhà vệ sinh có chiều cao tối thiểu 2.5m, tường ốp gạch men và sàn lát bằng vật liệu chống trơn; có lối vào dành cho người khuyết tật; diện tích một buồng vệ sinh đủ cho một phụ nữ hoặc nam giới trưởng thành...
Máy ATM loại 2 -3 máy.
Về thiết kế máy ATM: Để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho hệ thống và cả người dùng, chống lại mọi sự gian lận, ăn cắp tài khoản… của người dung thì việc lựa chọn ví trí xây dựng là hết sức quan trọng. Các cây ATM nên đặt ở trung tâm thương mại, siêu thị đối với loại ATM loại 4 - 5 máy; khu công viên, khu thăm quan du lịch vợi loại ATM loại 2 - 3 máy; trên các tuyến đi bộ trong khu đô thị với loại ATM loại 2 - 3 máy; tích hợp vào trạm dừng nghỉ đường bộ danh cho loại ATM loại 2 - 3 máy.
Các mẫu thiết kế điển hình này được thực hiện làm cơ sở cho việc quản lý sử dụng, hướng dẫn thiết kế xây dựng các công trình tiện ích đô thị.
